Sinds 2009 staat dit bijzondere monument voor verdronken dorpen op de Oost Zeedijk, een kilometer ten oosten van Colijnsplaat. De Amsterdamse kunstenares Lydia Schouten (1948) maakte het. Het is hier opgericht door de provincie Zeeland, die een centrale plaats in de delta zocht om de vele tientallen in de golven verdwenen nederzettingen in vroeger eeuwen te gedenken.

Het kunstwerk bestaat uit twee delen. Het meest in het oog loopt de 7,8 meter hoge kerktoren. Ook van de landzijde ziet men de spits boven de zeedijk uitsteken. Het is vervaardigd van staal en kunststof en kan van binnenuit verlicht worden. Opvallend zijn ook de toeters rondom. Uit een paar daarvan klinkt driemaal per dag een geluidskunstwerk van circa vijf minuten, dat een aangrijpende impressie geeft van een watersnood. Het is te beluisteren om 11.34, 14.04 en 15.30 uur. Die tijdstippen corresponderen met de jaartallen van grote watersnoodrampen in Zuidwest-Nederland. Het tweede onderdeel is een robuuste stenen trap van circa honderd treden die vanaf de toren het water in leidt. Elke trede draagt de naam van een of meer verdronken kerkdorpen in het huidige Zeeland grofweg  tussen 1300 en 1700.

Een kilometer naar het westen, aan de dorpsrand achter de visveiling bevindt zich een informatiepunt met toelichtingen op het gedenkteken.

OMSTREDEN KUNSTWERK

Het monument voor de Verdonken Dorpen is van meet af aan geplaagd door controverses. Voordat het gerealiseerd werd, gingen al stemmen op die het betreurden dat een niet-Zeeuwse kunstenares de opdracht kreeg. Het ontwerp zelf oogstte ook veel esthetische kritiek. Bovendien werd door menigeen het geluidsfragment smakeloos gevonden, omdat het werd beleefd als een pijnlijke verwijzing naar de nog steeds veel emoties oproepende Ramp in Zuidwest-Nederland van 1953. Aanvankelijk beoogde het toenmalige provinciebestuur het kunstwerk te schenken aan het als kunstenaarsdorp bekendstaande Kats, een kilometer of vijf oostelijker dan waar het kunstwerk uiteindelijk terechtkwam. Tot grote frustratie van de provinciale politiek bleek de bevolking van Kats niet bereid het cadeau te aanvaarden. Colijnsplaat heeft zich vervolgens opgeworpen als bijzonder geschikte monumentenlocatie. Daar stonden immers al watergerelateerde gedenktekens, zoals Johannis de Rijke (standbeeld en buste), Houen, jongens! en de Nehalenniatempel voor zeevarenden in de Romeinse tijd. Al vrij snel na plaatsing bleken er veel meer dan 117 dorpen in de betreffende periode te zijn verdwenen; waarschijnlijk wel ruim 200. En ook het selectieprincipe van de te herdenken plaatsen wordt aangevochten. Daardoor ontbreken immers bijvoorbeeld de bekende namen van het verdronken eiland Orisant en van de verdwenen Romeinse havenstad Ganuenta. In 2016 ontfermde het Watersnoodmuseum te Ouwerkerk, aan de overkant van de Oosterschelde, zich over het opmerkelijke gedenkteken.

Zie ook:

Het monument “Houen, jongens!”

De Ramp van 1953

Johannis de Rijke: wereldberoemd in Japan

De Nehalenniatempel: Zeeuws icoon

De Valkreek en de uitwateringssluis: polderbeheer

https://www.zeeuwseankers.nl/verhaal/monument-voor-de-verdronken-dorpen